แสดงธรรมโปรดพุทธมารดา (จำพรรษา)
พระบรมศาสดาเสด็จสู่ชั้นดาวดึงส์ แสดงธรรมโปรดพุทธมารดา อยู่ ๓ เดือน เนรมิตพระพุทธเจ้าอีก ๙๐ องค์ไปบิณบาตรสับเปลี่ยนที่สระอโนดาต เทวดาไปอัญเชิญพระพุทธมารดามาฟังธรรมทรงเลือกอภิธรรมปิฎกโปรดพุทธมารดา ทรงยกเอากัณฑ์พระสังคิณีมาเป็นอันดับหนึ่ง ซึ่งแบ่งเป็น ๔ กัณฑ์ดังนี้
๑. จิตตวิภัตติ
๒. รูปวิภัตติ
๓. นิเขปราสิ
๔ อัตถุทธาระ
ประกอบด้วย
ภาณวาร ๑๓ มี ๑ พัน ๓๐๐ พระธรรมขันธ์ ว่าด้วยกุศลธรรม ได้แก่
กุศลจิต ๒๑
กามวจรกุศลจิต ๘
รูปาวจรกุศลจิต ๕
อรูปาวจรกุศลจิต ๔
โลกุตตรจิต ๔
เจตสิก ๓๘ คือโสภณเจตสิก ๒๕ อัญญสมานาเจตสิก ๑๓ว่าด้วยอกุศลธรรม ได้แก่
อกุศลจิต ๑๒
โลภมูลจิต ๘
โทสมูลจิต ๒
โมหมูลจิต ๒
อกุศลเจตสิก ๒๗ คืออกุศลเจตสิก ๑๔ อัญญสมานาเจตสิก ๑๓
ว่าด้วยอัพยากฤตธรรม ได้แก่
วิบากจิต ๓๖
อเหตุกกุศลวิบาก ๘
กุศลวิบาก ๗
มหาวิบาก ๘
รูปาวจรวิบาก ๕
อรูปาวจรวิบาก๔
โลกุตตรวิบาก ๔
เจตสิก ๓๘ คือโสภณเจตสิก ๒๕ อัญญสมานาเจตสิก ๑๓
รูป ๒๘
มหาภูตรูป ๔
อุปาทายรูป ๒๔
นิพพาน เทศนาอยู่ ๑๒ วัน
พระวิภังค์ ๑๘
๑. ขันธวิภังค์
๒. อายตนวิภังค์
๓. ธาตุวิภังค์
๔. สัจจวิภังค์
๕. อินทรีย์วิภังค์
๖. ปัจจยการวิภังค์
๗. สติปัฏฐานวิภังค์
๘. สัมมัปปธานวิภังค์
๙. อิทธิบาทวิภังค์
๑๐. โพชฌงควิภังค์
๑๑. มัคควิภังค์
๑๒. ฌานวิภังค์
๑๓. อัปมัญญาวิภังค์
๑๔. สิกขาปกวิภังค์
๑๕. ปฎิสัมภิทาวิภังค์
๑๖. ญานวิภังค์
๑๗. ขุททกวิภังค์
๑๘. ธัมมหทยวัตถุวิภังค์
ภารวาร ๒๕ รวมเป็น ๖ พัน ๕ ร้อยพระธรรมขันธ์ เทศนาอยู่ ๑๒ วัน
คัมภีย์พระธาตุกถา ว่าด้วย
๑ ธรรมที่สงเคราะห์กันได้
๒. ธรรมที่สงเคราะห์กันไม่ได้
๓. ธรรมที่ไม่สามารถสงเคราะห์ได้ด้วยได้ธรรมที่สงเคราะห์กันได้
๔. ธรรมที่ไม่สามารถสงเคราะห์ได้ด้วยได้ธรรมที่สงเคราะห์กันไม่ได้
รวมเป็น ๗ พันพระธรรมขันธ์ อีก ๖ วัน
คัมภีย์บุคคลบัญญัติ ๖ว่าด้วย
๑. ขันธบัญญัติ
๒. อายตนบัญญัติ
๓. ธาตุบัญญัติ
๔. สัจจบัญญัติ
๕. อินทรีย์บัญญัติ
๖. ปุคคลบัญญัติ
รวมเป็น ๕ พัน ๖๐๐ พระธรรมขันธ์ อีก ๖ วัน
คัมภีย์กถาวัตถุ
ซึ่งมีคำถามตอบกันเป็นสองฝ่าย คือฝ่ายผู้ถาม ๕๐๐ และฝ่ายผู้ตอบ ๕๐๐ รวมแล้วเป็น ๑๐๐๐ สูตรประกอบด้วยภารวาร ๒๕ ภารวาร รวมเป้น ๘ พัน พระธรรมขันธ์ ทรงเทศอยู่ ๒๓ วันจึงจบ
คัมภีร์พระยมก ๑๐
ยมกประกอบด้วยภาณวาร ๒๔ ภารวารรวมเป็น ๔ พัน ๒๐๐ พระธรรมขันธ์ ทรงเทศอยู่ ๑๘ วันจึงจบ
คัมภีร์ มหาปฏฐาน
ซึ่งว่าด้วยปัจจัย ๒๔ คือแสดงติกะ ๒๒ เรียกชื่อว่าติกปัฏฐาน ทรงแสดงทุกะรวมเรียกว่าทุกปัฏฐาน
ทรงแสดงติกะ ๒๒ ผสมในทุกะ ๑๐๐ ทุกะ เรียกว่า ติกติกปัฏฐานทรงแสดงทุกะ เปลี่ยนระคนลงในทุกะรวมเรียกว่า ทุกทุกปัฏฐาน รวมเป็นอนุโลมปัฏฐาน มีนัย ๖ ประการ
ทรงแสดงกามาวจรธรรม รูปาวจรธรรม อรูปาจรธรรม ปริยาปันนธรรม โลกุตตรธรรม ติกปัฏฐาน ทุกปัฏฐาน ทุกติกปัฏฐาน
ทุกทุกปัฏฐาน จึงรวมเรียกว่า อภิธรรมปิฏก ประกอบด้วยสมันตปัฏฐาน๒๔ ประกอบด้วยภาณวาร ๑๘๒ ภาณวาร
รวมเป็น ๙ พัน ๔ ร้อยพระธรรมขันธ์ ตรัสเทศนาอยู่ ๒๓ วันจึงจบ
จบสามเดือนพระมารดาทรงบรรลุโสดาปัตติผลในบัดดล ถือเป็นการตอบแทนพระคุณมารดาได้สิ้นสุด สมควรมนุษย์ควรตอบแทนคุณบิดามารดาให้สิ้นสุดเช่นเดียวกัน
-
รายการของสหปฏิบัติฯ
-
